Beslenme, tüm bireylerde önemlidir ancak alışkanlıkların çocukluk döneminde kazanıldığını ele alırsak özellikle okul çağında beslenme hem ebeveynler hem de çocuklar için ayrı bir yer tutuyor. 6-12 yaş grubundaki çocuklara sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarının kazandırılması yetişkinlik dönemi hastalıklarının önlenmesi açısından atılacak adımlar için temelini oluşturmaktadır. Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların oluşması için yeterli miktarda proteini, vitaminleri gerektirir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için okul çocuklarının tüketmeleri gereken besinlerin kaliteli ve yeterli miktarlarda olması okul çağındaki çocuğun aç kalmamasıönem taşır.
Diyetisyen Doğa Durmaz, okul çağı çocuklarında beslenmehakkında önemli önerilerde bulundu.
Bu dönemdeki beslenme hedefleri:
▪ Çocuğun normal büyüme ve gelişimini sağlamak
▪ Çocuğun besin çeşitliliğini sağlamak
▪ Çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlıkları kaz andırmak
▪ Okul başarısını arttırmak
Okul öncesi çağda çocuğun beslenme alışkanlıklarını ailenin davranışları etkilerken okul çağında arkadaşlar, reklamlar gibi çeşitli etkenler ön plana çıkar. Okulda beslenme konusunda kontrolsüzlük, yanlış beslenme alışkanlıklarına neden olabilir. Bu nedenle çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için çocuğun kendisinin, ailenin ve okul yönetimindeki kişilerin ve öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri oldukça önemlidir.
BESLENME NASIL OLMALIDIR?
Çocuklar besin çeşitliliğini artırmak için her öğünde farklı besin gruplarından tüketmelidir. Asla öğün atlanmamalı, 3 ana ve 1-2 ara öğünle beslenme sağlanmalıdır. Günün en önemli öğünü olan kahvaltı alışkanlık haline getirilmelidir. Evde sadece belirli besinleri yiyor ise yanına enerjisini kaybetmemek için kuruyemiş + meyve + süt ürünü verilebilir. Ancak okulda kahvaltı veriliyorsa orda farklı besinleri yemesi önemlidir. Özellikle meyve, sebze ve protein içeren besinler her gün tüketilmeli, besin değeri düşük ve enerji değeri yüksek yiyecek ve içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. İşlenmişpaketli gıdalar (cips, çikolata, gofret, bisküvi, hazır meyve suları gibi) verilmemelidir. Vücut ağırlığı kontrol edilmeli, fiziksel aktivite arttırılmalıdır. Şeker tüketimi azaltılmalıdır. Ayaküstü (fast-food) yeme alışkanlığı azaltılmalıdır. Sıvı alımı yeterli olmalıdır (günde 8-10 bardak).
Yeterli ve dengeli beslenme için öğünlerde 4 besin grubundan da yeterli alınmalıdır, sağlıklı tabak görseli rol model olmalıdır.
BİLİNMESİ GEREKENLER
▪ Okul çağı (6-12 yaş) büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu ve yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde oluştuğu önemli bir dönemdir, alışkanlıkların zamanla şekillenmesi normaldir.
▪ Bu dönemde büyüme ve gelişme için çocuğun yeterli miktarda enerji alması sağlanmalı, yeterli ve dengeli beslenme planı oluşturulmalıdır.
▪ Öğün atlanılmamalı, ara öğünlerde çocuğun sağlıklı beslenmesi için meyve, ayran, süt, taze sıkılmış meyve suları, peynirli sandviç, ev yapımı kek veya poğaça gibi besinlerden tercih edilebilir.
▪ Bu dönemde çocuklar yetersiz ve dengesiz beslenirse, hastalıklara karşı direnç azalır, bağışıklık seviyeleri düşer, sık hastalanır ve hastalıkları ağır seyreder.
▪ Çocuğun kendisi, ailesi ve gerekirse öğretmeni yeterli ve dengeli beslenme konusunda eğitilmelidir.
▪ Okul başarısı için sabah kahvaltısı atlanılmamalıdır. Her gün bir yumurta (çeşitli ve sevdiği şekillerde olmalı, zorlama yapılmamalıdır) ve bir su bardağı şekersiz süt tüketilmelidir.
▪ Çocuğun şeker ve yağ içeriği yüksek besinler (cips, kızartmalar, şekerli yiyecekler, hazır meyve suları, kolalı ve gazlı içecekler gibi.) yerine et, süt, yoğurt, kuru baklagiller, sebze, meyve gibi besin değeri yüksek sağlıklı besinleri tercih etmesi sağlanmalıdır.
▪ Aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalı, yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalıdır.
▪ Ülkemizde çocuklar yeterli güneş görmediği ve D vitamininden zengin gıdalar tüketmediği için D vitamini eksikliği sıktır. Bu nedenle D vitamini değerine baktırılmalı, düşük olanlara ek D vitamini verilmelidir.
▪ Günlük ihtiyacı kadar su tüketimi sağlanmalıdır.
▪ Çocuklarda yanlış ya da yetersiz beslenmeye bağlı obezite(şişmanlık) ve malnütrisyon gelişimi mutlaka engellenmelidir.
“Sağlıklı beslenme, sağlıklı çocukluk, sağlıklı çocukluk ise; sağlıklı yetişkinlik demektir”.
Tüm okul çağı çocuklarımıza mutlu ve başarılı bir eğitim yılı dilerim…
